W dniach 11-13 grudnia 2006 w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego odbędzie się konferencja z cyklu Inna Scena pt.  Ciało, płeć, pożądanie: tożsamość seksualna i tożsamość płci w polskim dramacie i teatrze. To kolejne wydarzenie w ramach zainicjowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego projekt badań nad płcią, seksualnością i cielesnością w polskim teatrze, którego celem jest szersze otwarcie rodzimej teatrologii na inspiracje płynące z krytyki feministycznej i rozwijanych we współczesnej humanistyce teorii płci kulturowej.

Polska refleksja teatralna ma w tej dziedzinie spore zaległości, tak w odniesieniu do rozpoznań światowej teatrologii, jak i dorobku rozwijanych na rodzimym gruncie dyscyplin pokrewnych. Sytuacja to paradoksalna, zważywszy że szeroko pojęta problematyka płci i cielesności stała się w ostatnich latach jedną z najważniejszych kwestii, jakie podejmuje polski teatr. Scena, oparta na nadrzędnej zasadzie umowności, także umowności płci, która wyzwala się tu z biologicznych determinant, dysponuje szczególną potencją obnażania kulturowych mechanizmów wytwarzania i kontrolowania ludzkiej płciowości. Polski teatr coraz częściej potencję tę uruchamia, stając się przestrzenią „genderowego laboratorium". W tej sytuacji szersze zaadaptowanie do badań nad teatrem narzędzi, jakich dostarczają interdyscyplinarne studia nad płcią kulturową, okazuje się potrzebą nader pilną.

W programie konferencji spora dawka teorii płci kulturowej, użytecznej w analizach i interpretacjach sztuki teatru. Inga Iwasiów opowie o normatywnym i subwersywnym odgrywaniu płci. Jacek Kochanowski zaproponuje spojrzenie na teatr jako na przestrzeń potencjalnego przekroczenia represyjnych mechanizmów kontrolowania ludzkiej płciowości. Małgorzata Radkiewicz przedstawi analityczne i interpretacyjne możliwości teorii queer. Konferencja będzie okazją do prześledzenia płciowych i seksualnych konstrukcji wpisanych w rodzimy dramat od Zapolskiej i Witkacego po sztuki najnowsze dramaty Przemysława Wojcieszka czy Izabeli Filipiak. Spośród zjawisk współczesnych szczególne miejsce w programie konferencji przypada teatrowi Krzysztofa Warlikowskiego, który odczytywany jest jako uporczywy sprzeciw wobec kulturowego przymusu identyfikacji z jedną, ściśle zdefiniowaną płcią. Osobne wystąpienia poświęcone będą także pracom Zofii de Ines i Mai Kleczewskiej. Padnie pytanie o nowy paradygmat płci i o to, dlaczego miłość jest polityczna.

Gościem specjalnym konferencji będzie Lois Weaver , która przedstawi solowy spektakl What Tammy Needs to Know (12 grudnia godz. 19.00, TR Warszawa) oraz zamykający konferencję wykład/preformance zatytułowany Diary of a Domestic Terrorist (13 grudnia godz. 18.00, Instytut Teatralny).

Lois Weaver jest amerykańską reżyserką, performerką i badaczką teatru; jedną z najważniejszych postaci nowojorskiej sceny off-owej, współtwórczynią tamtejszego ruchu teatru mniejszości seksualnych. Założony przez nią teatr Split Britches – lesbijska feministyczna grupa performatywna – działa od 1980 roku, specjalizując się w wodewilowych, satyrycznych przedstawieniach podejmujących radykalną grę ze społecznymi stereotypami płci. W swojej pracy grupa posługuje się rozpoznawalnymi kodami pop-kultury, które poddaje krytycznej analizie poprzez rozmaite techniki pastiszu i parodii. Teatr wziął swoją nazwę od rodzaju dawnej kobiecej bielizny, która wyposażona była w odpowiednie przecięcie, umożliwiające kobietom załatwianie potrzeb fizjologicznych bez zdejmowania wielowarstwowego stroju, nawet w sytuacjach  publicznych, np. w trakcie spaceru. Stanowi to doskonałą metaforę twórczości Split Britches – naruszającej sferę intymności i prywatności, obnażającej podszewkę społecznych relacji, afirmującej niezależność od kulturowych stereotypów i równocześnie nieodparcie zabawnej.

Przedstawienie What Tammy Needs to Know mieście się doskonale w stylistyce Split Britches. To powstająca w bezpośrednim dialogu z publicznością historia transformacji piosenkarki country w lesbijską artystkę performatywną Tammy WhyNot. Przedstawienie przywołuje wiele wątków biograficznych Weaver i jest jej głęboko osobistą wypowiedzią. 

Wykład zamykający konferencję poświęcony będzie performatywnym strategiom przekraczania społecznych stereotypów płci.

Organizatorzy konferencji INNA SCENA

Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego

Al. Ujazdowskie 6

00-461 Warszawa

022 501 70 08

022 501 70 20