Spis powszechny jest jednym z najważniejszych badań statystycznych. Jest to badanie pozwalające na zebranie pogłębionych, aktualnych informacji dotyczących polskiego społeczeństwa. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 to pierwszy spis powszechny od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Będzie on przeprowadzony w zbliżonym terminie i zakresie tematycznym jak w innych państwach członkowskich UE.

Cel spisu

Spis powszechny dostarczy najbardziej szczegółowych informacji o liczbie ludności,
jej terytorialnym rozmieszczeniu, strukturze demograficzno–społecznej i zawodowej, a także o społeczno–ekonomicznej charakterystyce gospodarstw domowych i rodzin oraz o ich zasobach i warunkach mieszkaniowych. Szczególną wagę w NSP 2011 przykłada się do pozyskania wiedzy na temat zmian zachodzących w procesach demograficznych m.in. z uwagi na wzmożone migracje ludności po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej.
W celu prowadzenia analiz porównawczych istotne będzie także uzyskanie informacji
o zagadnieniach, które były objęte spisem w 2002 r.

Spis obejmie:

• osoby stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach, obiektach i pomieszczeniach niebędących mieszkaniami,
• mieszkania i budynki, w których znajdują się mieszkania oraz zamieszkane obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami,
• osoby nie mające miejsca zamieszkania.

W spisie powszechnym będą zebrane dane z następujących tematów badawczych:

• stan i charakterystyka demograficzna ludności,
• edukacja,
• aktywność ekonomiczna osób,
• dojazdy do pracy,
• źródła utrzymania osób,
• niepełnosprawność,
• obywatelstwo,
• migracje wewnętrzne,
• migracje zagraniczne,
• narodowość i język oraz mniejszości narodowe i etniczne,
• wyznanie (przynależność do kościoła lub związku wyznaniowego),
• gospodarstwa domowe i rodziny,
• stan i charakterystyka zasobów mieszkaniowych (mieszkania i budynki).

Dane te będą zbierane według stanu na dzień 31 marca 2011 na godz. 24:00

Obowiązek udzielania odpowiedzi

Ustawa o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 r. zobowiązuje wszystkich respondentów do udzielania ścisłych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi. Na zasadzie dobrowolności respondenci będą mogli udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące: pozostawania w związku nieformalnym, przynależności wyznaniowej, liczby żywo urodzonych dzieci, planów prokreacyjnych. Pozyskane z systemów informacyjnych administracji publicznej dane dotyczące niepełnosprawności również mogą być uzupełniane na zasadzie dobrowolności.

Do udzielenia odpowiedzi o osobach małoletnich zobowiązane są osoby pełnoletnie, wspólnie z nimi zamieszkałe.

Metody zbierania danych

W tegorocznym spisie dane zbierane będą wyłącznie za pomocą formularza elektronicznego. NSP 2011 zostanie przeprowadzony równocześnie jako badanie pełne i badanie reprezentacyjne na dwóch rodzajach formularzy elektronicznych – w badaniu pełnym z krótszą listą pytań i w badaniu reprezentacyjnym z dłuższą listą pytań. Badanie reprezentacyjne będzie przeprowadzone u osób stale zamieszkałych i czasowo przebywających na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, których mieszkania zostaną wylosowane do tego badania, natomiast w odniesieniu do osób, których mieszkania nie zostały wylosowane do badania, przeprowadzone będzie badanie pełne.

Kolejność i terminy prowadzenia badań:

• od 1 kwietnia do 16 czerwca 2011 r. 
  - samospis internetowy - dla osób, które wyrażą chęć dokonania samospisu przez Internet, po wprowadzeniu loginu i hasła dostępny będzie formularz elektroniczny. Formularz i szczegółowe instrukcje jego wypełnienia będzie można znaleźć na stronach internetowych Głównego Urzędu Statystycznego. Przed rozpoczęciem spisu elektroniczne formularze spisowe zostaną wypełnione dostępnymi danymi pochodzącymi ze źródeł administracyjnych. Nieaktualne dane należy skorygować, a jeśli pojawią się ewentualne braki – uzupełnić je. Od momentu pierwszego zalogowania do formularza dane będzie można wprowadzać i uzupełniać przez 14 dni. W tym czasie będzie można logować się wielokrotnie - dane za każdym razem są zapamiętywane.
  Przewidziana jest również możliwość pracy na formularzu w wersji off-line. Formularz off-line nie zawiera żadnych danych administracyjnych – jest pusty. Respondent pracuje poza systemem informatycznym statystyki publicznej i sam wprowadza wszystkie dane. Formularz ten można pobrać ze strony internetowej GUS lub w najbliższym biurze spisowym. Następnie wypełniony i zapisany na wybranym nośniku formularz należy przekazać do gminnego biura spisowego.
  
  
  
• od 8 kwietnia do 30 czerwca 2011 r.
  - wywiad telefoniczny wspomagany programem komputerowym prowadzony przez ankietera statystycznego rejestrującego na bieżąco odpowiedzi respondentów w formularzach elektronicznych. Ankieterzy są pracownikami urzędu statystycznego i dzwoniąc do respondentów będą zobowiązani podać swoje dane identyfikacyjne. Tożsamość ankieterów będzie można sprawdzić poprzez kontakt z infolinią.
  
  
• od 8 kwietnia do 30 czerwca 2011 r. 
  - wywiady w terenie przeprowadzane przez rachmistrzów spisowych. Rachmistrz spisowy ma obowiązek nosić w widocznym miejscu identyfikator ze zdjęciem, imieniem i nazwiskiem oraz pieczęcią urzędu statystycznego, pieczątką imienną i podpisem dyrektora urzędu. Rachmistrz będzie osobą przeszkoloną w zakresie przeprowadzenia spisu, która złożyła na piśmie przyrzeczenie bezwzględnego przestrzegania tajemnicy statystycznej. Rachmistrz przeprowadzając wywiad będzie wprowadzać informacje do przenośnego urządzenia elektronicznego typu hand-held. Tożsamość rachmistrzów będzie można sprawdzić poprzez kontakt z infolinią.

NSP 2011 zostanie poprzedzony obchodem przedspisowym przeprowadzanym przez rachmistrzów spisowych w dniach od 1 do 17 marca 2011 r. W tym terminie rachmistrze spisowi zweryfikują wykaz adresowo-mieszkaniowy oraz mapę cyfrową pod względem kompletności budynków, zlokalizują brakujące punkty adresowe i uzupełnią o nie wykaz.

NSP 2011 zakończy się w dniu 30 czerwca 2011 r.
W dniach od 1 do 11 lipca 2011 r. na terenie całego kraju zostanie zrealizowany w drodze wywiadu telefonicznego spis kontrolny mający na celu sprawdzenie kompletności przeprowadzonego spisu, poprawności uzyskanych danych oraz ich zgodności ze stanem faktycznym. Spis kontrolny obejmie osoby zamieszkałe w mieszkaniach wylosowanych do tego badania i również zostanie przeprowadzony na formularzach elektronicznych.

Tajemnica statystyczna i bezpieczeństwo danych

Wszystkie dane zebrane w spisie podlegają prawnej ochronie i objęte są tajemnicą statystyczną. Wszystkie osoby pracujące na rzecz NSP 2011 zobowiązane są do przestrzegania tajemnicy statystycznej, a jej złamanie pociąga za sobą sankcje karne. Dane przekazane przez respondentów są automatycznie szyfrowane i przekazywane do centralnej bazy danych ulokowanej poza ogólnodostępną siecią informatyczną. Przetwarzaniem danych zajmują się tylko i wyłącznie upoważnione osoby. Dane wynikowe zostaną opublikowane w formie uniemożliwiającej jakąkolwiek identyfikację danych jednostkowych tj. osób, gospodarstw domowych i adresów.

Ważne terminy

• 03 – 17.03.2011 r.
  – obchód przedspisowy,
  
  
• 01.04.2011 r.
  – rozpoczęcie NSP 2011, uruchomienie samospisu jako metody zbierania danych,
  
  
• 8.04.2011 r.
  – rozpoczęcie pracy rachmistrzów w terenie (wywiad z respondentem), rozpoczęcie pracy ankieterów statystycznych (wywiad telefoniczny),
  
  
• 15 – 16.04.2011 r.
  – spis osób bezdomnych,
  
  
• 16.06.2011 r.
  – zakończenie samospisu,
  
  
• 30.06.2011 r.
  – zakończenie pracy rachmistrzów, zakończenie pracy ankieterów statystycznych, zakończenie NSP 2011 r.,
• 1 – 11.07.2011 r. – spis kontrolny.

Na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego można znaleźć wiele ciekawych informacji dotyczących np. historii spisów powszechnych w Polsce, filatelistyki związanej z przeprowadzeniem spisów powszechnych. Na stronie znajduje się również zakładka „multimedia” ze spotami i nagraniami informacyjnymi dotyczącymi NSP 2011.