Międzynarodowa konferencja „Obrazy obcych w karykaturach. Druga połowa XIX i pierwsza połowa XX wieku”
 

Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, ul. Kredytowa 1

18-20 lutego 2010

 

Tematyka tej konferencji dotyczy wyobrażeń „obcych” (w odniesieniu do grup etnicznych lub mniejszości) obecnych w karykaturach, pochodzących z krajów Europy Środkowo-Wschodniej, opublikowanych w prasie w drugiej połowie XIX w. oraz pierwszej połowie XX w.

 

 

 

 

 

We współczesnym społeczeństwie obecność obrazów (telewizja, film, fotografie, rysunki, plakaty) jest powszechna, również karykatury zajmują pewne miejsce w przestrzeni społecznej jako przedstawienie wizualne. Obraz jest określony przez zbiór charakterystycznych konwencji i osadzony w określonym kontekście procesów społecznych. Dzięki temu staje się odbiciem wyobrażeń zbiorowych „obcych” obecnych w danej kulturze. Każdy obraz opowiada historię tworzoną na mocy konwencji. Ich poznanie daje specyficzny wgląd w struktury wyobrażeniowe danej kultury i społeczeństwa, nie zawsze możliwy przy użyciu innych narzędzi badawczych.

 

Karykatura jako wizualna forma zbiorowych wyobrażeń obecnych w kulturze rządzi się swoimi prawami. Kto jest przedmiotem przedstawienia oraz to, kto zostaje „wyobcowany” jest odbiciem konkretnej sytuacji społeczno-politycznej. Udział w wojnie np. powodował wzrost agresji, widocznej także w przedstawieniach innych grup. Nierzadko przybierają one wówczas cechy demoniczne. Czas pokoju wygładza rysy obcego. Ostrość obrazów i „cięty” dowcip tworzy granice nie do pokonania między przedstawicielami różnych grup.

 

Czasami z obcym nie mamy nic wspólnego, wówczas najczęściej nie czujemy wrogości, ale mimo wszystko z powodu braku punktu zaczepienia, istnieje między nami niewidoczna ściana, uniemożliwiająca porozumienie. Ale bywa i tak, że obcy staje się inspiracją, zostaje powoli włączony do naszej społeczności i oswojony przez nią.

 

Wspólną cechą obcego jest jego nieprzystawalność do naszych wyobrażeń, pojęć i wzorców, co u jednych budzi bezradność, u innych strach, panikę czy nawet gniew.

 

Każdy ma swojego „obcego”, którego trudno zaakceptować. Nasze spojrzenie wyklucza „obcych”, niezgodnych z naszymi wzorami kulturowymi, ale spojrzenie „obcych” czasem powoduje, że my sami stajemy się obiektem braku akceptacji.

 

Organizatorem konferencji jest Zakład Etnologii Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie oraz instytuty etnologiczne z Węgier, Słowacji i Czech. Prezentowane będą materiały pochodzące z Europy Środkowej, Południowo-Wschodniej i Wschodniej. Konferencję gości Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie.

Wystąpienia w języku angielskim.

Wstęp wolny.

Szczegółowy program na stronie: http://obcy2010.pan.pl/