W RAMACH AKCJI DOMU SPOTKAŃ Z HISTORIĄ  „WYŁĄCZ SYSTEM”

 

• 6 – 7 czerwca
• sobota – niedziela
• Klub Kamieniołomy,
• ul. Ossolińskich 7
• Hotel Europejski
  
  
• WSTĘP WOLNY

 

Dom Spotkań z Historią oraz Filmoteka Narodowa, w ramach akcji „Wyłącz system” – warszawskich obchodów 20. rocznicy wyborów 4 czerwca 1989 roku, zapraszają  na przegląd filmów zrealizowanych w latach 80. w Wytwórni Filmów Dokumentalnych. Filmy nie dotyczą bezpośrednio przełomu, nie poruszają też wprost spraw politycznych, skupiają się na codziennych problemach ludzi żyjących w Polsce w dekadzie poprzedzającej upadek systemu. Te pozornie chłodne, zrealizowane w minimalistycznym stylu dokumenty oglądane z dzisiejszej perspektywy sugestywnie oddają obraz życia w PRL-u tamtych lat. Z banału codzienności wydobywają to, co jest najbardziej charakterystyczne dla systemu autorytarnego – pozbawienie człowieka możliwości wyboru i stanowienia o sobie.

 

Prezentowane dokumenty również dziś zmuszają widza do szukania odpowiedzi na podstawowe pytania.

 

Przegląd ma przypomnieć okres, kiedy w Polsce było zaledwie „troszkę dobrze”, jak zatytułowany jest jeden z filmów.

 

 

SOBOTA, 6 czerwca

część I – godz.18.00

 

• Gadające głowy,
  Krzysztof Kieślowski, 1980, 14’
  
  
• Robotnice,
  Irena Kamieńska, 1980, 16’
  
  
• Troszkę dobrze,
  Krzysztof Lang, 1985, 21’
  
  
• Mieszkanie w bloku,
  Tadeusz Pałka, 1986, 14’
  
  
• Biuro usług,
• Paweł Kędzierski, 1984, 12’

 

część II - godzina 19.30

 

• Dworzec,
  Krzysztof Kieślowski, 1980, 12’
  
  
• Nadzieja,
  Tadeusz Pałka, 1988, 12’
  
  
• Skupisko,
  Józef Gębski, 1980, 9’
  
  
• Jarocin ‘82,
  Paweł Karpiński, 1982, 19’
  
  
• Wagony,
  Piotr Morawski, 1988, 10’
  
  
• Mniej niż zero,
  Andrzej Titkow, 1987, 14’

 

 

NIEDZIELA, 7 czerwca

 

Część III - godzina 18.00

 

• Każdy wie kto za kim stoi,
  Maria Zmarz-Koczanowicz, 1983, 6’
  
  
• Niczyje,
  Józef Gębski, 1983, 11’
  
  
• Ćwiczenia warsztatowe,
  Marcel Łoziński, 1984, 12’
  
  
• Niemożliwe - Możliwe,
  Józef Gębski, 1984, 11’
  
  
• Dzień dziecka na wsi,
  Paweł Kędzierski, 1985, 15’
  
  
• Stoję więc jestem,
  Jerzy Kaden, 1985, 14’

 

Część IV – godz. 19.30

 

• Rondo,
  Józef Gębski, 1986, 11’
  
  
• Rozmowa ‘82,
  Krzysztof Lang, 1982, 6’
  
  
• Teraz,
  Tadeusz Pałka, 1981, 16’
  
  
• Moje miejsce,
  Marcel Łoziński, 1985, 14’
  
  
• Trzeci sprawiedliwy,
  Krzysztof Wierzbicki, 1984, 13’
  
  
• Dzień dziecka,
  Paweł Kędzierski, 1981, 16’

 

 

OPISY FILMÓW

 

SOBOTA, 6 czerwca

Część I - godzina 18. 00

 

• Gadające głowy, Krzysztof Kieślowski, 1980, 14’
  
  
  W którym roku się urodziłeś? Kim Ty jesteś? A co jest dla Ciebie najważniejsze? Czego byś chciał? – pyta Kieślowski zza kadru ludzi w różnym wieku, od dwulatka do stuletniej staruszki. Ponad czterdzieści osób mówi o niesprawiedliwości, braku poszanowania i zakłamaniu. Z wypowiedzi wyłania się powszechne pragnienie prawdy i wolności.  Kieślowski stworzył zbiorowy portret Polaków – niechętnych rzeczywistości pełnej pozorów, pragnących zmian i dojrzewających do buntu.
  
  
• Robotnice, Irena Kamieńska, 1980, 16’
  
  
  Przejmujący film o kobietach zatrudnionych w Krośnieńskich Zakładach Przemysłu Lniarskiego. Jest rok 1980, a widzimy świat przypominający XIX-wieczną manufakturę. Robotnice pracują w ciemnej, wilgotnej hali, wśród kurzu i hałasu. Przerwy spędzają w obskurnej szatni, gdzie rozmawiają o fatalnych warunkach, absurdalnych przepisach i braku szans na poprawę losu.
  
  
• Troszkę dobrze, Krzysztof Lang, 1985, 21’
  
  
  Prowincjonalne miasteczko. Działalność jednego z Ochotniczych Hufców Pracy ujęta w satyrycznej formie. Codzienność przeplatana fragmentami przedstawienia w junackim teatrzyku. Wypowiedź jednego z junaków świetnie opisuje atmosferę tamtych lat – jest troszkę dobrze. 
  
  
• Mieszkanie w bloku, Tadeusz Pałka, 1986, 14’
  
  
  Tatary – osiedle robotnicze w jednej z dzielnic Lublina. Kamera zagląda do kolejnych mieszkań, gdzie na niewielkiej przestrzeni żyją wielopokoleniowe rodziny. Pozbawiony zbędnych komentarzy, wstrząsający obraz fatalnej sytuacji społecznej. Historie ludzi, którzy nie mogą ułożyć sobie życia, tracą nadzieję.
  
  
• Biuro usług, Paweł Kędzierski, 1984, 12’
  
  
  Sylwetka „artysty” prowadzącego Biuro Usług Rozrywkowych. Jego zespołowi przyświeca prosta dewiza – „uczyć i wychowywać przez zabawę i śmiech”. Niekonwencjonalne biuro przygotuje okolicznościowy program na każdą okazję, czterdziestolecie Ludowego Wojska Polskiego, dzień seniora czy zakończenie prac żniwnych. A śpiewać, tańczyć, recytować można wszędzie – w koszarach, szpitalach, na koloniach, w szkołach, a nawet w PGR-ach.

 

SOBOTA, 6 czerwca
Część II - godzina 19.30
 

 

• Dworzec, Krzysztof Kieślowski, 1980, 12’
  
  
  Warszawski Dworzec Centralny – sztandarowa inwestycja gierkowskiej dekady.
  Z telewizorów słychać głos prezentera dziennika telewizyjnego – pomyślny dla wielu zakładów jest bilans pierwszych miesięcy roku... Umacnianie kraju jest dziś patriotycznym nakazem dla każdego, komu drogie jest dobro ojczyzny. Jednak propagandowe hasła nie mają nic wspólnego z rzeczywistością dworca pokazaną przez Kieślowskiego.
  
  
• Nadzieja, Tadeusz Pałka, 1988, 12’
  
  
  Dokument nakręcony w listopadzie 1987, kiedy Polacy odpowiadali w referendum na pytania dotyczące reform gospodarczych i demokratyzacji życia politycznego. Zdjęcia pustych lokali wyborczych zestawiono z szarym i przygnębiającym obrazem Warszawy pełnej przedświątecznych, niekończących się kolejek. W filmie wykorzystano muzykę zespołu VOO VOO.
  
  
• Skupisko, Józef Gębski, 1980, 9’
  
  
  Pionierskie lata Ursynowa – niewykończone bloki, baraki robotników stojące w błocie, pola i dom kryty słomą. Wąskimi ulicami jeździ dźwig, szukający miejsca dla przedziwnej betonowej rzeźby. Na dodatek w tle śpiewa Krzysztof Krawczyk: podpisane papierki/usunięte usterki/klucze masz/do mieszkania swojego/czyściutkiego nowego/prosto gnasz/wokół zieleń i ławki/są na planie huśtawki/ o tym wiesz.
  
  
• Jarocin ‘82, Paweł Karpiński, 1982, 19’
  
  
  Reportaż z III Ogólnopolskiego Przeglądu Muzyki Młodej Generacji w Jarocinie. Rozmowy z młodymi ludźmi, którzy przyjechali do Jarocina, przeplatane są fragmentami koncertów.
  
  
• Wagony, Piotr Morawski, 1988, 10’
  
  
  Na zwrotnicę kolejową podjeżdżają puste wagony. Niezależnie od pogody i pory roku na peronie czeka grupa kobiet. Sprzątają pociągi. Pracują w fatalnych warunkach. Zmęczone, schorowane korzystają ze społecznej opieki zdrowotnej. Diagnozy lekarzy brzmią jak podsumowanie ich życia.
  
  
• Mniej niż zero, Andrzej Titkow, 1987 14’
  
  
  W czasie występu Lady Pank na koncercie z okazji dnia dziecka we Wrocławiu doszło do ekscesów z udziałem Jana Borysewicza. Po tym incydencie zespół został zmuszony do przerwania działalności. Film o liderze grupy, który po roku wraca na scenę.

 

NIEDZIELA, 7 czerwca
Część III, godzina 18:00
 
 

• Każdy wie kto za kim stoi, Maria Zmarz-Koczanowicz, 1983, 6’
  
  
  Kiedy w sklepach notorycznie czegoś brakowało, stanie w kolejkach stało się podstawowym sposobem spędzania czasu, społecznym rytuałem. Ironiczne spojrzenie na kolejkowy tryb życia i jego kolejne etapy – od czekania, awantury o to, kto był kiedy i przed kim, po kulminacyjny moment szturmowania sklepu.
  
  
• Niczyje, Józef Gębski, 1983, 11’
  
  
  Reportaż z Ursynowa, gdzie oprócz niewykończonych bloków stojących wśród pól wszechobecny był absurd. Zapomniano o wystarczającej ilości szkół i dzieci z największego osiedla stolicy musiały na lekcje dojeżdżać do podwarszawskich miejscowości.
  
  
• Ćwiczenia warsztatowe, Marcel Łoziński, 1984, 12’
  
  
  Reporterka przeprowadza sondę uliczną na temat współczesnej młodzieży. Słyszymy odpowiedzi przypadkowych przechodniów. W drugiej części filmu materiał został spreparowany, w sposób niedoskonały, żeby widz dostrzegł ingerencję realizatorów. Wypowiedzi tych samych osób nabierają innego znaczenia. Pokaz deformowania rzeczywistości przez media.  
  
  
• Niemożliwe - Możliwe, Józef Gębski, 1984, 11’
  
  
  Albin Siwak to nie tylko bohater niezliczonych dowcipów. Do Komisji Skarg i Zażaleń przy KC PZPR, której był przewodniczącym, przychodzili ludzie szukając rozwiązania swoich problemów, zgłaszali nadużycia. Portret partyjnego działacza, przeświadczonego o swojej nieomylności i wpływach, który za wszelką cenę chce udowodnić, że jednym telefonem załatwi każdą sprawę.
  
  
• Dzień dziecka na wsi, Paweł Kędzierski, 1985, 15’
  
  
  Polska prowincja ukazana z punktu widzenia dziecka. Jeden dzień wiejskich dzieci z miejscowości Sorkwity – otaczający świat, dom, kościół, szkoła, praca w gospodarstwie, a w wolnych chwilach zabawy odzwierciedlające patologiczną rzeczywistość.
  
  
• Stoję więc jestem, Jerzy Kaden, 1985, 14’
  
  
  Tragikomiczna historia jednego z warszawskich wysokościowców. W latach 80. zamiast błękitnego wieżowca przy pl. Bankowym stał złocisty wieżowiec przy pl. Dzierżyńskiego. Przez warszawiaków nazywany był widmem. Jego budowa ciągnęła się latami. Mnożono pomysły na jego wykorzystanie, tymczasem w centrum miasta straszył niewykończony budynek. Narratorem jest sam wieżowiec, który się żali: nikomu nie jestem potrzebny, nikt mnie nie chce. Głosu bohaterowi użyczył Wiesław Drzewicz, znany z roli Gargamela w „Smerfach”.
  
  

NIEDZIELA, 7 czerwca
Część IV - godzina 19.30

 

• Rondo, Józef Gębski, 1986, 11’
  
  
  Rondo na skrzyżowaniu Alej Jerozolimskich i ulicy Marszałkowskiej. Obyczaje i zachowania „podziemia” handlowo-gospodarczego w tygodniu poprzedzającym Wielkanoc.
  
  
• Rozmowa ‘82, Krzysztof Lang, 1982, 6’
  
  
  Impresja na temat telefonii w okresie stanu wojennego. Pozornie obyczajowa scenka  – poranek w centrum Warszawy, ludzie spieszący się do pracy, poczta na ulicy Nowogrodzkiej. Telefonistka nagrywa na taśmę tekst, który – zwielokrotniony tysiącami połączeń - oplata całe miasto: rozmowa kontrolowana, rozmowa kontrolowana... 
  
  
  
• Teraz, Tadeusz Pałka, 1981, 16’
  
  
  Codzienność inteligenckiej rodziny początku lat 80. Smutne realia życia młodego małżeństwa.
  
  
• Moje miejsce, Marcel Łoziński, 1985, 14’
  
  
  Metaforyczna, podana z humorem, opowieść o sopockim „Grand Hotelu” i jego pracownikach. O swoich obowiązkach mówią: palacz, sprzątaczki, pokojówki, kucharze, szatniarze, barman, kelnerzy, portierzy, dyrektor. Wszyscy uważają się za niezastąpionych, a swoje obowiązki określają jako najważniejsze dla funkcjonowania hotelu.
  
  
• Trzeci sprawiedliwy, Krzysztof Wierzbicki, 1984, 13’
  
  
  Film zrealizowany w czasie obrad Kolegium d/s Wykroczeń, działającego na Pradze-Północ. Rozpatrywane sprawy dotyczą zakłócenia porządku publicznego przez pijaną kobietę, kradzieży mięsa i wędlin, uchylania się od obowiązku odbycia zasadniczej służby wojskowej...
  
  
• Dzień dziecka, Paweł Kędzierski, 1981, 16’
  
  
  Rzeczywistość początku lat 80. widziana oczami dziecka. Opis jednego dnia – od przebudzenia do zaśnięcia – dwójki niezwykle rezolutnych braci z warszawskiej rodziny inteligenckiej. Przedstawienie presji, jakiej poddawane są dzieci, przez otaczający świat dorosłych, rodzinę, szkołę, organizacje społeczne.