W imieniu organizatorów serdecznie zapraszamy na uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej osobę Ireny Tomalak (ur. 26.10. 1895 r. w Warszawie, zm. 25 grudnia 1971 r. w Warszawie), major  Wojska Polskiego, żołnierza Armii Krajowej (pseudonimy: Soldau, Słowik, Maria. Maria Niedźwiecka ) i powojennego podziemia antykomunistycznego.

Irena Tomalak

Odsłonięcie odbędzie się 5 września, godz. 17.00., ul. Działdowska 6, budynek Domu Kultury

Swoim życiorysem Irena Tomalakowa mogłaby obdzielić kilka osób. Urodziła się w rodzinie o tradycjach niepodległościowych i społecznikowskich. Jej matka była zaangażowana w działalność niepodległościową, a ojciec był lekarzem społecznikiem na Woli.

Irena Tomalak ukończyła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim Należała do Związku Strzeleckiego, była żołnierzem Legionów i Polskiej Organizacji Wojskowej. Walczyła w obronie Lwowa, wtedy otrzymała swój pierwszy stopień oficerski -podporucznika.
Czynnie działała w Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet.
Po wybuchu II wojny światowej, 15 października 1939 roku, wstąpiła do Służby Zwycięstwu Polski, a już w listopadzie tego roku była pierwszym kurierem (gen. Michała Tokarzewskiego), który dotarł do Bazy Łączności Sztabu Naczelnego Wodza w Budapeszcie. W 1940 roku pełniła funkcję szefowej służby kurierskiej Sztabu Głównego SZP, a później Związku Walki Zbrojnej. W Komendzie Głównej Armii Krajowej była Zastępcą Kierownika  Oddziału Łączności Konspiracyjnej. W Powstaniu Warszawskim walczyła w batalionie Kiliński. Z Warszawy wyszła z ludnością cywilną. Po Powstaniu pełniła wysokie funkcje w Komendzie Głównej AK w Częstochowie.  Dalej działała jako emisariusz. Została aresztowana w kwietniu 1946 roku podczas trzeciej nielegalnej misji kurierskiej w trakcie  przekraczania granicy polsko-czechosłowackiej. Otrzymała 15-letni wyrok Rejonowego Sądu Wojskowego w Warszawie. Została zwolniona 7 maja 1956 roku.

Irena Tomalakowa była również poetką i pisarką. Niestety większość jej dorobku Pisarskiego spłonęła w Powstaniu Warszawskim.
Przypominamy jeden z wierszy Irent Tomalakowej, którego początek chętnie jest do dziś wykorzystywany w różnych powiedzonkach a nawet reklamach.

ŁĄCZNICZKA 2

Tupu, tupu, chlapu, chlastu —
nie mam nóżek jedenastu,
mam dwie tylko nóżki małe,
do dreptania doskonałe.
Umiem chodzić, biegać, gonić,
we drzwi stukać, w okna dzwonić,
umiem milczeć, szeptać, gadać,
strzelać, dźwigać, papier zjadać.
Umiem cicho w kącie siedzieć
i wychodzić wciąż na przedzie,
umiem śmiać się, umiem płakać,
umiem znikać, kryć się, skakać.
Umiem szefom głowy kręcić,
sto adresów mieć w pamięci,
umiem nie spać, nie jeść wcale —
tylko nie chcę się już chwalić.
Raz chodnikiem raz kanałem
biegną moje nóżki małe.
Tupu, tupu, chlapu, chlastu —
choć ich nie mam jedenastu.
(grudzień 1944)

Ojciec Ireny Tomalakowej, lekarz, przed wojna w latach 30-tych wybudował dla rodziny dom przy ul. Działdowskiej 6. W domu tym w pierwszym okresie okupacji mieszkał ostatni Komendant AK, Leopold Okulicki. Wkrótce dom zajęli Niemcy  i w latach 1941-44 mieściła się w nim warszawska komendantura Luftwaffe.   Jeden z pseudonimów Ireny Tomalak, „Sondau”, pochodził od okupacyjnej nazwy uli. Działdowskiej , „Soldaustrasse”
Dom przy ul. Działdowskiej 6 ocalał, w tej chwili jest siedzibą Domu Kultury.

W uroczystości odsłonięcia tablicy udział weźmie córka Ireny Tomalakowej, pani Anna Rzeszuto, członek Szarych Szeregów, uczestniczka Powstania Warszawskiego, obecnie działaczka Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej (Pani Anna była gościem Warszawskiego Stowarzyszenia Przewodników im. Adama Jarzębskiego) na spotkaniu w czerwcu 2010 roku. Spotkanie odbyło się przy ul. Działdowskiej 6., a zatem w rodzinnym domu Pani Anny).