27 lutego, godz. 18.00.

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Aleje Ujazdowskie 6

Odpowiedź, jakiej Kosiński udziela okazuje się najprostsza, ale też najbardziej prowokacyjna: trzeba przestać opowiadać wciąż tę samą opowieść w ten sam sposób.

Poszukać innego, może bliższego współczesnej wrażliwości i dzisiejszym zainteresowaniom sposobu przedstawienia przeszłości. Spojrzeć na historię bez założenia, że wiemy, co w niej znajdziemy i bez wchodzenia na utarte szlaki oczywistych oczywistości.

W cyklu ośmiu wykładów Dariusz Kosiński podejmie próbę wskazania na niezbieżność zachodniej formy teatralnej z tradycją polską i zaproponuje rezygnację z milczącego przyjęcia aksjomatu definicji teatru jako zespołu znanych i uznanych przez tradycję zachodnią form działalności społecznej i artystycznej, której początek wyznaczają gatunki średniowieczne. Zada pytanie o polską tradycję performatywną, o „przedstawienia polskie”.

W dotychczasowych opracowaniach historii teatru polskiego przeważały narracje „strumieniowe”, reprezentujące ciąg czasowy i opisujące ważne zjawiska zachodzące w wyróżnianych okresach z uwzględnieniem czynników geograficznych (podział na ośrodki lub regiony) oraz etnicznych (teatry mniejszości). W odróżnieniu od nich propozycja Kosińskiego zakłada przyjęcie zasady podziału i kompozycji materiału według funkcji społeczno-kulturowych stawianych przed przedstawieniami lub przez nie pełnionych. Decyzja ta wynika z przekonania, że przedstawienia i teatr nie tylko pełniły ważkie funkcje społeczne, ale były obarczane szczególną odpowiedzialnością jako narzędzia porządkowania i nadawania znaczenia życiu zbiorowemu i indywidualnemu.

Projekt Teatra polskie zrodził się z przekonania o konieczności podjęcia próby stworzenia nowej syntezy historii teatru, której patronować będą powyższe założenia. Zainicjuje go debata, w której z podstawowymi tezami Dariusza Kosińskiego dyskutować będą najwybitniejsi badacze polskiego teatru:

• Anna Kuligowska-Korzeniewska,
• Dobrochna Ratajczakowa,
• Jan Michalik i
• Leszek Kolankiewicz.

Teatra Polskie – historie. Wykłady Dariusza Kosińskiego

27 lutego godz. 18.00

Historia? teatru? polskiego? – pewne pytania, niepewne odpowiedzi
Wykład inauguracyjny przedstawiający podstawowe założenia projektu oraz debata z udziałem badaczy polskiego teatru:

• Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej,
• Dobrochny Ratajczakowej,
• Jana Michalika,
• Leszka Kolankiewicza

Tematy:

• Jak opowiedzieć historię teatru polskiego na początku XXI wieku?
• Czy tradycyjne rozumienie teatru jest odpowiednie do badań nad przeszłością przedstawień polskich (kwestie terminologiczne: teatr – performans – przedstawienie)?
• Czy i jak szukać specyfiki polskiej tradycji performatywnej?

13 marca godz. 17.00
Rok polski i jego misteria

• Polska tradycja rytualna ujęta w cykl „roku polskiego”. 
• Związek tradycyjnych przedstawień obrzędowych z przedstawieniami artystycznymi: od misteriów średniowiecznych po współczesne „teatry wiejskie”. 
• Przedstawienia cyklu egzystencji – chrzciny, wesela, pogrzeby i ich obecność w tradycji przedstawień polskich.

27 marca godz. 17.00
 Życie ceremonialne

• Ceremonialność życia codziennego na przykładzie kultury sarmackiej.
• Ceremonie świeckie – od koronacji i wjazdów królewskich po pochody 1-majowe; IV RP – w poszukiwaniu przedstawienia.
• Przedstawienia okolicznościowe związane z ceremoniami i świętami od Odprawy posłów greckich po inscenizację walk powstania warszawskiego.

17 kwietnia godz. 17.00
Teatr narodowy. Naród jako teatr.

• Powołanie zawodowego teatru polskiego jako akt polityczny.
• Teatr narodowy w okresie zaborów: trwałość idei (Wojciech Bogusławski, Adam Mickiewicz, Hilary Meciszewski, Cyprian Norwid, Stanisław Wyspiański) – klęska realizacji (francuski teatr warszawski).
• Performanse narodowe poza teatrem – Polska jako performans 1795-1939.
• Teatr narodowy w Polsce niepodległej – między wznoszeniem a ożywianiem pomników (Leon Schiller, Konrad Swinarski, Kazimierz Dejmek, Jerzy Grzegorzewski).

24 kwietnia godz. 17.00
Polski teatr przemiany

• Adam Mickiewicz – od Dziadów do czynienia poezji.
• Juliusz Słowacki i Stanisław Wyspiański – w labiryncie niepewności.
•  Reduta – pierwsze laboratorium teatru polskiego.
• Jerzy Grotowski – Akcja spełniona.

8 maja godz. 17.00
Teatr spotkania (z żywymi i zmarłymi)

• Teatr Śmierci – od Mickiewicza do Kantora.
• Teatr kultura na przykładzie OPT „Gardzienice”.
• Muzyczność jako przestrzeń wspólnoty – polski teatr etnomuzyczny („Gardzienice”, Pieśń Kozła, ZAR).

22 maja godz. 17.00
Przedstawienia krytyczne i buntownicze

• Performanse buntu politycznego: od „czarnej procesji” (1789) po Paradę Równości.
• Śmiech przeciwko władzy – przedstawienia rebelii śmiechu od rybałtów po Pomarańczową Alternatywę.
• Teatr krytyki społecznej od Powrotu posła po Pokolenie porn.

5 czerwca godz. 17.00
Teatr kulturalnego miasta

• Salon jako wzorcowe przedstawienie elity miejskiej.
• Wiek pary, elektryczności i teatru – teatr mieszczański XIX wieku jako przedstawienie kulturowe.
• Teatr mieszczański bez mieszczaństwa – czyli dokąd chadza kulturalna elita.