• Zapraszamy o godz. 18.00
• - na wernisaż wystawy fotogramów /Poezja wizualna/
• do Kluboksięgarni Serenissima,
• ul Chmielna 16/2
• w Warszawie.
  
  
• Teksty: Dorota Płoszczyńska
  
  
• Oprawa wizualna:
  Olena Pianovska,
  Joanna Janiak

oraz na spotkanie poetyckie Światło Cień:

Poezja:

• Dorota Płoszczyńska
• Interpretacja: Dawid Szurmiej

Wstęp wolny.

Dorota Płoszczyńska

• Socjolog, kobieta przedsiębiorcza, malarka, poetka, autorka piosenek. Matka dwóch wspaniałych synów. Właścicielka tchórzofretki i dwóch psów.
  Gdy miała 6 lat los zetknął ją ze słynną wówczas poetką Małgorzatą Hillar, której osobowość odcisnęła na Dorocie Płoszczyńskiej poetyckie piętno. Zrozumiała, że poezja będzie odtąd obecna w jej życiu.
  Dorota Płoszczyńska czuje się też duchową dziedziczką intelektualnej spuścizny po swojej matce –  tłumaczce literatury japońskiej, prawej ręce profesora Wiesława Kotańskiego – wielkiego uczonego i wybitnego japonisty.
  
  
  Literacka droga Doroty Płoszczyńskiej zaczęła się od pierwszych publikacji w Merkuriuszu, potem był Nowy Wyraz, Miesięcznik Literacki i Poezja. Pierwszy tomik pod tytułem „Wejść w inny wymiar” wydała w 1981 roku, w Młodzieżowej Agencji Wydawniczej (MAW). Do Koła Młodych Związku Literatów Polskich przyjmował ją legendarny Krzysztof Karasek – tam z radością weszła w twórczy zamęt, bardzo potrzebny na tym etapie doświadczeń literackich, wspólnie z, m.in., Piotrem Bratkowskim, Leszkiem Szarugą, Katarzyną Boruń, Wojciechem Kaliszewskim.
  
  
  Dorota Płoszczyńska: - Na sposób przetwarzania rzeczywistości miały wpływ traumatyczne przejścia, czyli oswajanie się z pojęciem śmierci. Kiedy umarła mama, miałam pięć lat. Wychowywali mnie dziadkowie, z wykształcenia nauczyciele, także atmosfera rodzinna była prawie szkolna. Duże wymagania, wysokie poprzeczki i dystans emocjonalny. Z racji wieku też musieli odejść, zostało patrzenie na to, jak odchodzą. Dyktat twórczości był dla mnie od dziecka najważniejszym motorem egzystencji. Zarówno w literaturze, jak i w malarstwie oraz innych formach twórczości staram się znaleźć dla siebie jakiś skrawek działania, realizacji.
  
  
  Po latach przerwy, w drukowaniu, nie w pisaniu – debiutuje po raz drugi. Tym razem zbiorem wierszy z ostatnich trzydziestu lat pod tytułem „Światło Cień”.
  
  – Jest w tej książce wielka miłość i straszliwy lęk, samotność i tęsknoty. Rozmowa z Bogiem i cielesność nieujarzmiona – wyznaje Autorka. Wątki religijne i żydowskie w tej twórczości, to silna potrzeba powrotu do korzeni.
  Ale nade wszystko jest to książka o miłości.
  Na pytanie: co jest w życiu najważniejsze, Dorota Płoszczyńska odpowiada: miłość uniwersalna i wierność – sobie i innym.
  Marzenia? To najbardziej intymna sfera zasygnalizowana jedynie w wierszach.
  Ulubiona muzyka: klasyczna – przede wszystkim Beethoven i Mozart. Ale także jazz, Enya i Cohen.

Starówka

W okno wtopiłam usta nieruchome
Czekam
Potykają się o bruk bezpańskie kobiety
I psy z chorobą sierocą
Znaczą teren
Fruwają frywolni święci
Niedorzecznie boli
Życie bez czasu i dotyku

Dorota Płoszczyńska

Oczekiwanie

Płód zwinięty we mnie
Domaga się praw świata
Więc tworzę nawias
Na jego istnienie
Powoli nabiera kształtów
Jeszcze nagi
Już strachem i radością
Napięcie doskonałej linii
Żadnej namiastki
Rzetelne uwypuklenie
Pełne szczęścia

Dorota Płoszczyńska

O Światło Cieniu Doroty Płoszczyńskiej – recenzja

Pisanie poezji jest łaską, (podobnie jak pisanie o poezji, jeśli nie jest się akurat teoretykiem literatury), układanie wierszy jest darem. To prastare zajęcie przenosi wiersz i poetę – nawet poetę najbardziej konkretnego i obiektywizującego akt twórczy – w dziedzinę metafizyki, a czasem mistyki. Zamknięte w wierszu doświadczenie jednostkowe nabiera cech uniwersalnych za sprawą tajemnej mocy, która rządzi takim, a nie innym ułożeniem morfemów, sylab, wyrazów, wersów i zwrotek. Za sprawą akcentu, rytmu i rymu. Pisanie poezji pod dyktando owej tajemnej mocy jest więc prawdziwą, trwającą życie całe alchemią, poszukiwaniem rebisu, z którego może, choć nie musi płynąć mądrość.
Wiersze zebrane w tomie Doroty Wiśniewskiej-Płoszczyńskiej Światłocień, są jeden po drugim stopniami trwającego przez całe życie – liczące „osiemnaście tysięcy trzysta nieusprawiedliwionych dni” – wtajemniczenia, które bardzo stosownie rozpoczyna się inwokacją-pokłonem dla Jahwe-Adonai. Każdy z nas mógłby powtórzyć za poetką słowa natchnionej modlitwy, którą przytoczę w całości ze względu na jej uniwersalny charakter: „Boże mój wielki/Zanim się dopełni/Jest głód/Straszny głód/Słodkiego zbawienia”. Wiersz ten i modlitwa już na samym początku przenosi czytelnika w wymiar, w którym doświadczenie poetki, przefiltrowane przez lirykę i uwznioślone przez bliskość Boga, jest czymś więcej, jest czymś ponadto, niż niemal kliniczny obraz tego, który „włosy ma tłuste skręcone/usta bez powietrza/i nie czuje miłości” – i co mówiąc inaczej, jest obrazem każdego z nas. Ale ponieważ obraz ten jest czymś więcej i czymś ponadto, dokonuje się w nim – dzięki poetce i jej wierszom pisanym pod dyktando tajemnej mocy – transcendencja tego, co jednostkowe, w to, co uniwersalne.

Chcąc pojąć własne doświadczenie wewnętrzne, poetka cofa się ku początkom, pisząc „Płód zwinięty we mnie/Domaga się praw świata/Więc tworzę nawias/Na jego istnienie”. To bardzo interesująca, Husserlowska wręcz metoda poznawcza, która pozwala poetce cofnąć się z pomocą wiersza do opisywanej przez Quignarda sceny, która jest nam niedostępna, a podczas której powstaliśmy w „Napięciu doskonałej linii/Żadnej namiastki/Rzetelne uwypuklenie/Pełne szczęścia”. Wszystko, co wydarza się później i wszystko co boli jest już tylko starzeniem się „z prędkością/20 kroków na minutę” wśród „Sprzedawców pamiątek/[Którzy] Drogo sobie cenią rekwizyty”. Zostaje z tego tylko „Stara fotografia/Na której dziewczyna z chłopięcą czupryną/Wybiega prosto donikąd” i „chwila między szpitalem a cmentarzem/[…] ulica daremna i znieruchomiała”.

Najbardziej poruszającą częścią zbioru poetyckiego Doroty Wiśniewskiej-Płoszczyńskiej są wiersze zgromadzone w tomie „Chora na miłość”. Wiersze te znamionuje niezwykła dojrzałość, by nie rzec mądrość, która każe poetce nawet na miłość patrzeć jak na „[…]wypadkową szczęścia/W wyniku przemieszczenia planet/Odsłoniętą/Może w rozwidleniach anemonów/(by było ciekawiej/[Która] Oddala się/[Jak] Tożsamość”. Miłość, jak wszystko w tym wszechświecie, ulega entropii i rządzi się teorią chaosu (stąd widać ją w „rozwidleniach anemonów”), ale póki trwa „w niszy pragnienia”, potrafi być „głęboka i dzika” i „otwarta na żywioł”, choć wiemy przecież dzięki poetce (której kłaniam się w tym miejscu do samej ziemi), że „Zwykli ludzie/Kochają się prosto/Niemal racjonalnie/Powiedzmy na 7 sposobów/Plus wariant świąteczny/I według tych schematów/Rodzi się tradycja”. Niesłychana kobiecość tej poezji (mam nadzieję, że poetka nie jest feministką i nie rozszarpie mnie za ten przymiotnik; na swoją obronę powiem tylko, że w moim zasobie leksykalnym termin „kobiecość” jest prawie synonimem „mądrości”) uwidacznia się bardzo zmysłowo – parafrazując autorkę: „po kobiecemu na wskroś” – w słowach, które mogłyby służyć jako motto mistycznego niemal niespełnienia – niemożności stopienia się w Jedno, z tym, który „Raz daje/Raz się oddala” (to może być kochanek, to może być Bóg…) – a które brzmią tak: „Wilgoć/Której nie sprosta/Dotyk”. Czytając te słowa otarłem się o Tajemnicę…
Światłocień Doroty Wiśniewskiej-Płoszczyńskiej to z jednej strony Stendhalowska „krystalizacja” doświadczenia wewnętrznego, a z drugiej bliska Quignardowi próba „utulenia pisania w milczenie” (poetka pisze: „Bez widzenia bez głosu/Ktoś przygotował niczyje słowa/W łańcuchu innych słów”), inaczej mówiąc, próba transcendencji samej poezji w jej formę najczystszą, w której niepotrzebny staje się Głos, gdyż tam Logos komunikuje się już z Logosem. Wiarę, że jest to możliwe żywią wszyscy poeci, choć nie wszystkim udaje się przekuć ją w słowa. I w Mądrość – która pewnemu staremu poecie kazała pisać w swym ostatnim poetyckim zbiorze:
I wszystko będzie dobrze
I wszelka rzecz skończy się dobrze
Kiedy języki płomienia się splotą
W węzeł ognia ukoronowany
A ogień i róża staną się Jedno.
Wierzę, że dla Doroty Wiśniewskiej-Płoszczyńskiej słowa te będą ukojeniem, choć to – jak wiadomo – nigdy w życiu poety, ani poetki nie nadchodzi.

Jędrzej Polak

O Kluboksięgarni Serenissima

Wypowiedź właścicieli Klubu, w opublikowanej w Brie rozmowie:

• Profesorowie przychodzą prowadzić wykłady, pisarze organizują promocje książek naukowych. Gościmy profesorów, którzy zajmują się poezją. Ostatnio prezentował się profesor Taborski [Bolesław Taborski, polski poeta, teatrolog, tłumacz i krytyk literacki - przy. red.]. Jesteśmy otwarci na wysoką kulturę oraz na ludzi, którzy mają coś do powiedzenia i chcą przekazać tę wiedzę.
• U nas ludzie są rozpoznawani. Wystrój lokalu jest domowy, dzięki czemu nie ogranicza gości, czują się swobodnie. Nas odwiedzają ci, którzy mają dość tłoku i przepychania się w innych księgarniach czy kawiarniach.
• Do zwykłej kawiarni można wejść po prostu z ulicy, natomiast w naszym przypadku bariera wejścia powoduje, że nie każdy tu trafi lub poczuje szczególny charakter tego miejsca.

Więcej