W trakcie przeglądu przybliżonych zostanie 11 filmów, m.in. jeden z pierwszych filmów w karierze aktora: „Karmazynowy pirat” w reż. Roberta Siodmaka, głośny „Wyrok w Norymberdze” Stanleya Kramera, w którym Lancasterowi towarzyszyli m.in. Spencer Tracy i Marlene Dietrich a także dwa filmy Luchino Viscontiego: „Lampart” oraz „Portret rodzinny we wnętrzu”.
Przegląd rozpoczą się 1 sierpnia o godz. 20.00 pokazem filmu „Port lotniczy”.
HARMONOGRAM PRZEGLĄDU
BURT LANCASTER
Urodził się w ubogiej dzielnicy Nowego Jorku, Harlemie, 2 listopada 1913 roku.
Ukończył Dewitt Clinton High School, ale w szkole interesował się przede wszystkim sportem. W wieku lat 14 miał 180 cm wzrostu i był gwiazdą szkolnej drużyny siatkówki. Gdy skończył lat 17, porzucił dom i wyruszył z trupą cyrkową w objazd po Stanach Zjednoczonych. Gdy kontuzja dłoni uniemożliwiła mu dalsze występy, pracował jako sprzedawca, kelner, kierowca, zawodnik rodeo. W czasie wojny przez trzy lata objeżdżał Europę i Afrykę, występując dla żołnierzy. Wtedy poznał aktorkę, Normę Anderson. W ślad za nią przyjechał do Nowego Jorku i dzięki pomocy żony w 1945 roku znalazł się na Broadwayu.
Zauważony przez producentów z Hollywood, debiutował w 1946 roku w filmie Roberta Siodmaka The Killers. Miał wówczas 33 lata. Film uznano za jeden z najlepszych w gatunku "czarnego kina" amerykańskiego. Po sukcesie pierwszego filmu, za występ w którym otrzymał wyróżnienie krytyków nowojorskich, aktor z powodzeniem kontynuował karierę, początkowo grając role wysportowanych, silnych mężczyzn - kowbojów, piratów i gangsterów, głównie w westernach, filmach awanturniczych i kryminalnych. Zasłynął w nich swoimi brawurowymi, niekiedy wręcz karkołomnymi popisami akrobatycznymi. Najważniejsze tytuły tego okresu to słynny Karmazynowy pirat (r. Robert Siodmak, 1952), Ostatnia walka Apacza (r. Robert Aldrich, 1954) i tego samego reżysera zrealizowany w 1954 roku Vera Cruz, a także debiut reżyserski Traper z Kentucky (1955 - w którym zagrał także główną rolę). Przyniosły mu one dużą popularność, ale ambicje Burta Lancastera szły dużo dalej. Pragnął udowodnić swój talent dramatyczny i wkrótce zyskał uznanie za swoje głębokie, poruszające kreacje.
W 1953 roku rola sierżanta w filmie Freda Zinnemanna From Here to Eternity (TVP Stąd do wieczności) została nagrodzona nominacją do Oscara. W 1960 roku Burt Lancaster zagrał w filmie Richarda Brooksa Elmer Gantry. Tytułowa rola fałszywego kaznodziei przyniosła mu Oscara. W 1961 roku zagrał w filmie Stanleya Kramera Wyrok w Norymberdze, a także w obrazie Johna Frankenheimera Birdman of Alcatraz (TVP Ptasznik z Alcatraz). Film, pokazany na festiwalu w Wenecji, przyniósł Lancasterowi miano najlepszego aktora roku oraz nominację do Oscara i zwrócił nań uwagę Luchino Viscontiego, który postanowił powierzyć mu rolę arystokraty w Lamparcie, zrealizowanym w 1962 roku. Burt Lancaster stworzył znakomitą postać księcia Saliny. Film zdobył Złotą Palmę w Cannes. W 1974 roku Lancaster zagrał ponownie u Viscontiego w filmie Portret rodzinny we wnętrzu, gdzie stworzył kolejną kreację, a w 1976 roku po raz kolejny wcielił się w rolę arystokraty w Novecento Bernardo Bertolucciego. Był pierwszym aktorem amerykańskim, który zaistniał w kinie europejskim najwyższej próby.
W Stanach także nie tracił swojej popularności. Ugruntowały ją występy w takich filmach, jak Zawodowcy (r. Richard Brooks, 1966), Port lotniczy (r. George Seaton, 1969), Cyrk straceńców (r. John Frankenheimer, 1969). W 1979 roku w filmie Louisa Malle'a Atlantic City stworzył znakomitą postać starego gangstera, za którą otrzymał nagrodę krytyków nowojorskich.
W 1988 roku Lancaster wystąpił w telewizyjnym filmie Michaela Andersona The Jeweller's Shop (TVP Przed sklepem jubilera), zrealizowanym na podstawie sztuki Karola Wojtyły. Przebywał wówczas przez kilka dni w Krakowie.
W 1990 roku aktor miał wylew krwi do mózgu, który spowodował, iż resztę życia spędził na wózku inwalidzkim, częściowo sparaliżowany. Nie zrezygnował jednak do końca z pracy, występując okazjonalnie, głównie w filmach telewizyjnych. Zmarł na atak serca 23 października 1994 roku, na 11 dni przed 81 urodzinami.
W ciągu trwającej 45 lat kariery aktorskiej Burt Lancaster wystąpił w 80 filmach, zapisując znakomitą kartę w dziejach światowego kina.