Przestrzeń jest dobrem wspólnym,
każdy powinien mieć do niej równy dostęp
i jednocześnie wpływ na kształtowanie jej wokół siebie.

Z dwóch podstawowych zasad – zasady ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju, obowiązujących w planowaniu przestrzennym i sformułowanych w art. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wynika, iż powinno ono uwzględniać potrzeby i interesy mieszkańców, gdyż uwarunkowania, jakie mają być uwzględnione w procesie kształtowania ładu przestrzennego (wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne) dotyczą samych mieszkańców i zaspokajania ich potrzeb.

Formuła konkursu na koncepcję zagospodarowania obszaru Portu i Cypla Czerniakowskiego, jaką przyjęły władze m.st. Warszawy, nie daje możliwości uczestniczenia w procesie planistycznym najbardziej zainteresowanym, czyli mieszkańcom. Wynika to z faktu, że procedura konkursowa nie przewiduje włączenia społeczności stolicy w proces projektowania i kształtowania przestrzeni tego ważnego, cennego i atrakcyjnego fragmentu Warszawy. Natomiast formuła konkursu i jego kryteria, mają przede wszystkim zapewnić ekonomiczne interesy właściciela znaczącej części terenu, czyli Miasta Stołecznego Warszawy.

Mimo apelu skierowanego do pani prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz przez organizacje pozarządowe w 2009 roku, władze Warszawy nie zdecydowały się na sporządzenie projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp) dla tego obszaru. Pozbawiły w ten sposób mieszkańców stolicy wpływu na kształt ustaleń planu oraz udziału w całym procesie planistycznym, które gwarantuje im art. 17 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Można zatem sądzić, że procedury mpzp i udział w nich mieszkańców stoi w sprzeczności z interesami inwestorów i lokalnych elit. Dodatkowo plan miejscowy mógłby ograniczać swobodę właściciela terenu, co do jego przeznaczenia, ponieważ plan nie może naruszać interesu publicznego oraz interesu osób trzecich.

Dlatego my – niżej podpisani zwracamy się o sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Portu i Cypla Czerniakowskiego, przed rozpisaniem konkursu architektonicznego.

Za takim postępowaniem przemawia również fakt, że w toku prac planistycznych wykonywane są różne opracowania branżowe, które określają uwarunkowania i predyspozycje obszaru do jego zagospodarowania, m.in.: opracowanie ekofizjograficzne, inwentaryzacja urbanistyczna (wszystkich obiektów, budowli oraz ich funkcji wraz z bilansem), inwentaryzacja obiektów i obszarów objętych ochroną konserwatorską, inwentaryzacja infrastruktury technicznej i komunikacyjnej oraz inwentaryzacja i waloryzacją zieleni, a w przypadku obszarów objętych formami ochrony przyrody – inwentaryzacja przyrodniczą obejmującą siedliska, zbiorowiska, gatunki flory i fauny. Zespół sporządzający plan dostaje zatem pełną informację o terenie, o jego cechach, strukturze i walorach oraz predyspozycjach.

Natomiast przygotowane przez Miasto uwarunkowania i wytyczne konkursowe na opracowanie „Koncepcji zagospodarowania przestrzennego obszaru Portu i Cypla Czerniakowskiego w Warszawie” nie dostarczają rzetelnych i pełnych informacji na ten temat, zdając się na dociekliwość, wiedzę i intuicję autorów koncepcji.

Warto też wspomnieć, że koncepcja zagospodarowania, wykonywana w ramach sporządzania planu miejscowego prezentowana jest w kilku wariantach, z których wybiera się najkorzystniejszy z punktu widzenia predyspozycji i walorów obszaru. Zaś sam plan miejscowy poddawany jest strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko.

Zgadzamy się z określonymi w Regulaminie konkursu przedmiotem, celem i zadaniami konkursu, którym są: uznanie obszaru Portu i Cypla Czerniakowskiego w Warszawie, jako głównego portu rzecznego Warszawy, przeznaczonego na rekreację, sport i turystykę wodną oraz …. zagospodarowania atrakcyjnych terenów publicznych z przeznaczeniem rekreacyjnym, sportowym i turystycznym, w nawiązaniu do uwarunkowań wynikających z dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego obszaru. Obszar Portu i Cypla Czerniakowskiego jest jednym z nielicznych, unikatowych, nienaruszonych terenów, jakie pozostały w Warszawie i świetnie nadaje się do pełnienia tych funkcji. Dotychczas nikt nim nie zarządzał. Po tylu latach zaniedbań i braku jakiejkolwiek konserwacji i napraw Port stał się ruiną wymagającą radykalnych, a wobec tego kosztownych prac prowadzących do jego rekonstrukcji i racjonalnego wykorzystania. Jednak nie mogą być one prowadzone w oparciu o koncepcję zagospodarowania, lecz na podstawie kompleksowej oceny stanu istniejącego, wartości przyrodniczych, historycznych i tradycji tego miejsca. Dopiero na tej podstawie można planować prace rewaloryzacyjne, rewitalizacyjne i inwestycyjne. Rozsądna odbudowa i racjonalne, zgodne z funkcją zagospodarowanie oraz program dla obszaru, mogą spowodować, że Port i jego otoczenie stanie się bardzo cennym obiektem dla rekreacji, wypoczynku, kultury i bazą sportów wodnych z prawdziwego zdarzenia dla dużej rzeszy mieszkańców Warszawy. Prawdziwą „perełką” zlokalizowaną w atrakcyjnej części miasta.

Zdajemy sobie sprawę, że przywrócenie Portu miastu i jego mieszkańcom oraz turystom nie jest sprawą łatwą. Nie rozumiemy jednak, dlaczego dla realizacji tego zamierzenia władze Miasta wybrały drogę konkursu architektonicznego. Biorąc pod uwagę charakter, zakres i różnorodność przewidywanych działań nie można się spodziewać, aby prace konkursowe rozwiązały trudne zagadnienia z zakresu hydrotechnicznego, hydrologicznego czy ochrony przyrody. Nie można się również spodziewać, żeby zwycięska koncepcja dostarczyła niezbędnej i wymaganej przepisami dokumentacji stanowiącej podstawę do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Naszym zdaniem koszt organizacji konkursu oraz nagród dla autorów zwycięskich projektów jest porównywalny (lub wyższy) do kosztów sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Portu i Cypla Czerniakowskiego, który jest prawem miejscowym. Za to czas od ogłoszenia konkursu do uchwalenia planu miejscowego na podstawie wyłonionej w konkursie koncepcji, jest czasem zmarnowanym.

Podpisując się pod stanowiskiem, mamy nadzieję, że zostanie ono wzięte pod uwagę przez naszych przedstawicieli we władzach m.st. Warszawy. Liczymy również na to, że na terenach otaczających Port znajdzie się miejsce na Muzeum Wisły, na trasy i działania edukacyjne propagujące bogatą historię i przyrodę tych terenów. Zabudowanie tego obszaru komercyjną tandetą zniszczy jego strukturę oraz industrialną i naturalną pamięć.

Podpisali:

Przedstawiciele organizacji pozarządowych tworzących
Komisję Dialogu Społecznego ds. Wisły Warszawskiej

Za przyjęciem stanowiska głosowali przedstawiciele:

• Fundacji "Ja Wisła"
• Harcerskiego Ośrodka Wodnego Chorągwi Stołecznej ZHP
• Klubu "Rejsy" PTTK
• Ligi Ochrony Przyrody
• Mazowiecko-Świętokrzyskiego Towarzystwa Ornitologicznego
• Pierwszej Warszawskiej Agendy 21
• Polskiego Związku Żeglarskiego
• Towarzystwa Przyrodniczego "Bocian"

Przeciwko stanowisku głosowali przedstawiciele:

• Fundacji Promocji Rekreacji "KIM"
• Zarządu Mienia m.st. Warszawy
  - pełnomocnik prezydenta m.st. Warszawy ds. zagospodarowania nabrzeży Wisły.

Warszawa, dnia 18 lutego 2010 r.

Powyższe stanowisko ma zostać wysłane do:

• Pani Prezydent m.st. Warszawy
• Marka Mikosa
  - dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego w Urzędzie m.st. Warszawy (przygotowującego konkurs)
• Przewodniczącej Rady m.st. Warszawy
• Dyrektora Centrum Komunikacji Społecznej w Urzędzie m.st. Warszawy

Obowiązek wysłania stanowisku spoczywa na Prezydium Komisji

Fotografia - Google Earth.