Spacer będzie elementem podsumowania projektu „Ścieżki Mniejszości” – realizowanego przez Dom Spotkań z Historią i Fundację Inna Przestrzeń.

W ramach projektu uczniowie poznają historię i kulturę historycznych mniejszości Warszawy, a następnie sami opracowują tematyczne trasy spacerowe związane z tymi mniejszościami.

Zapraszamy w sobotę 25.10.2008 r. o godz. 10.00. Spotykamy się przed budynkiem Domu Spotkań z Historią, przy ul. Karowej 20. Podczas spaceru będziemy korzystać z komunikacji miejskiej – dlatego prosimy o zabranie ze sobą biletów ZTM.

Kontakt:

• Anna Ziarkowska
  Kierownik Działu Edukacji
  Domu Spotkań z Historią
  (022) 826 51 95
  (0) 607 972 311
  

Ścieżka niemiecka

Niemcy osiedlali się w Warszawie przynajmniej od czasów lokowania miasta na prawie niemieckim. Znaczny napływ Niemców do Warszawy nastąpił za czasów saskich – w ten sposób trafiali tu zarówno urzędnicy dworscy, jak i wybitni specjaliści: architekci, malarze, inżynierowie, rzemieślnicy. Kolejne fale osadników niemieckich przybywały do Warszawy w wieku XIX i na pocz. XX. Znaczna część warszawskich zakładów przemysłowych była zakładana przez osoby pochodzenia niemieckiego.

Mimo innego języka i obyczajów, a najczęściej również wyznania (luteranizm) zaskakująco szybko asymilowali się z Polakami. W Warszawie – inaczej niż w innych miastach – nie wykształciła się zorganizowana mniejszość niemiecka lojalna wobec zaborcy rosyjskiego. Co więcej – warszawskie rodziny o korzeniach niemieckich wspaniale zdały egzamin z lojalności w stosunku do Państwa Polskiego w okresie II wojny światowej.

Niemieckie pochodzenie mieli, m.in.:

• kompozytor
  Józef Elsner (nauczyciel Fryderyka Chopina i dyrektor Teatru Narodowego),
  
  
• Oskar Kolberg („ojciec polskiej etnografii”),
• Samuel Bogumił Linde (autor „Słownika Języka Polskiego”),
  
  
• architekci:
  Jakub Gay,
  Jan Kacper Heurich,
  Stefan Szyller,
  Szymon Bogumił Zug,
  Johann Christian Schuch,
  
  
• malarze:
  Wojciech Gerson,
  Zygmunt Vogel,
  
  
• fotograficy:
  Karol Beyer,
  Konrad Brandel
  
  
• przemysłowcy:
  Wedlowie,
  Haberbuschowie,
  Schielowie,
  Klawowie,
  Gerlachowie,
  
  
• księgarze
  Gebethner i Wolff etc.

TRASA:

1. Kościół  Świętej Trójcy, Plac Małachowskiego 1
   Kościół wyznania ewangelicko-augsburskiego projektu Szymona Bogumiła Zuga został zbudowany w latach 1777-1779. Przez kilkadziesiąt lat był najwyższym budynkiem Warszawy. Działa do dziś.
   
   
2. Kamienica Wedla, ul. Szpitalna 8
   Kamienica wzniesiona na polecenia Emila Wedla pod koniec XIX wieku. Zasłaniała fabrykę, która mieściła się w podwórzu. W kamienicy mieścił się sklep firmowy nazwany Staroświeckim. Sklep i kawiarnia, w zmienionej formie, działają do dziś.
   
   
3. Towarzystwo Chemiczno-Farmaceutyczne „d. Mgr Klawe” SA, ul. Karolkowa 22/24
   Powstała z niewielkiej apteki założonej przy pl. Św. Aleksandra przez farmaceutę Henryka Klawego, firma wybudowała w latach 20. XX w. wielką i nowoczesną fabrykę przy ul. Karolkowej. Firma zajmowała się produkcją rozmaitych medykamentów: lekarstw, szczepionek, surowic. Fabryka została odebrana właścicielom przez państwo ludowe - dziś na jej terenie mieszczą się Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa.
   
   
4. Towarzystwo Akcyjne Zakładów Mechanicznych „Borman, Szwede i Spółka”, ul. Kolejowa 57
   Była jedną z największych fabryk metalurgicznych w Warszawie. Produkowała m.in. aparaturę cukrowniczą, petryfikacyjną i gorzelniczą, aparaty do uzdatniania wody oraz różnorodne zbiorniki do chemikaliów. Później w tym miejscu: Warszawska Spółka Budowy Parowozów, a po II wojnie światowej- Warszawskie Zakłady Urządzeń Pneumatycznych im. Ludwika Waryńskiego. Obecnie mieści się tu targowisko „Hala Polska”.
   
   
5. Spółka Akcyjna Fabryk Metalowych p.f. „Norblin, Bracia Buch i T. Werner”,  ul. Żelazna 51/53
   Spółka dwóch szwagrów Ludwika Norblina i Teodora Wernera wykupiła w roku 1882 zakład platerniczy braci Buch mieszczący się przy ul. Żelaznej i wybudowała wielką fabrykę. Po wojnie znacjonalizowana. Dziś w zabudowaniach Norblina mieści się m.in. Muzeum Przemysłu, Muzeum Drukarstwa oraz teatr  „Scena Prezentacje”. Zabytkowy zespół wpisano do rejestru zabytków.
   
   
6. Zjednoczone Browary Warszawskie p.f. „Haberbusch i Schiele” SA, ul. Wronia 45 (Grzybowska 58-70, Krochmalna 59)
   Założone w 1846 r. przez Konstanego Schiele, Henryka Klawego i Błażeja Haberbuscha. Po II wojnie zostały przekształcone w Zakłady Piwowarskie w Warszawie, następnie zaś w Browary Warszawskie „Królewskie” SA.
   
   
7. Zakłady Ogrodnicze G. Urlich, ul. Pereca 21
   W 1805 roku na terenie ograniczonym ulicami Ceglaną, Żelazną, Prostą i Twardą powstały pierwsze na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej ogrody handlowe. Obecnie na miejscu dawnych ogrodów mieści się gmach Mennicy Państwowej.
   
   
8. Towarzystwo  Akcyjne Fabryki Garbarskiej Temler i Szwede,  ul. Okopowa 78
   Garbarnia została założona  w 1839 r. przez Jana Temlera. W drugiej poł. XIX w. była największą garbarnią w Królestwie Polskim – przetrwałe do dziś zabudowania stanowią jedyny wolski zespół budynków reprezentujący branżę garbarską.
   
   
9. Cmentarz ewangelicko-augsburski, ul. Młynarska 54/56/58
   Został założony w roku 1792. Spoczywają tutaj m.in.: Emil Wedel, Jan Krystian Ulrich  i Konstanty Schiele, a także Wojciech Gerson,  Jan Chrystian Szuch, Zygmunt Vogel, Szymon Bogumił Zug.

Realizatorzy:

• Gimnazjum nr 37 im. K. K. Baczyńskiego:
  Artur Truss
  Kacper Nasiadko
  Patryk Ślusarczyk
  
  
• Gimnazjum nr 13 im. S. Staszica:
  Agata Holland
  Magda Furgał
  Danuta Niemirska
  Natalia Kicińska
  
  
• XV LO im. N. Żmichowskiej:
  Natalia Rogozińska
  Marta Pietruczak
  Mariusz Gosk
  
  
• XLI LO im. J. Lelewela:
  Julia Głowacka
  
  
• IX LO im. K. Hoffmanowej:
  Maciej Kruszewski
  
  
• Niepubliczne LO Szkoły Głównej Handlowej:
  Łukasz Wilk

Prowadząca grupę -  Magdalena Kociejko