Muzeum Niepodległości w Warszawie
zaprasza na wykład
Krzysztofa Mordyńskiego

Na styku tradycji i nowoczesności
Twórczość prof. Zdzisława Mączeńskiego

27 czerwca 2012 r.,
godz. 17.00

Zdzisław Mączeński był jednym z czołowych architektów okresu międzywojennego w Polsce. Jego początkowe zainteresowania stylami opartymi na tradycji ewoluowały ku poszukiwaniu optymalnego wyzyskania zalet bezkompromisowego modernizmu i dyscypliny charakterystycznej dla ducha klasycyzmu.

Wykład odbędzie się w ramach cyklu wydarzeń towarzyszących wystawie
"Architektura Polski niepodległej.
Idea w przestrzeni miasta wczoraj i dziś"

czynnej w Muzeum Niepodległości w Warszawie
al. Solidarności 62

Wstęp wolny
 

Rys biograficzny prof. arch. Zdzisława Mączeńskiego.

prof. arch. Zdzisław Antoni Mączeński

Zdzisław Mączeński urodził się w Spytkowicach pod Krakowem 14.10.1878 roku. Ukończył znane klasyczno-realne gimnazjum w Wadowicach, a następnie Wydział Budownictwa Wyższej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Pracę rozpoczął pod kierunkiem prof. S. Odrzywolskiego przy restauracji katedry na Wawelu.

W 1900 roku po odbyciu rocznej służby w armii austriackiej przenosi się do Warszawy, gdzie pracuje u Józefa Dziekońskiego, architekta niezwykle płodnego. Współpracuje przy 70 projektach i 39 realizacjach. Są to najczęściej kościoły w stylu "gotyku nadwiślańskiego".

Od 1908 roku podejmuje pracę na własną rękę i w swoich realizacjach nawiązuje do klasycyzmu i baroku. Uzyskuje liczne nagrody i wyróżnienia w konkursach. Realizuje liczne projekty. Jest współtwórcą i aktywnym działaczem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, które powstało w Warszawie w 1909 roku. Publikuje artykuły z zakresu historii architektury, konserwacji zabytków i współczesnych problemów architektury w "Przeglądzie Technicznym". Bierze udział w przygotowaniu słynnej wystawy i wydawnictwa "Wieś i Miasteczko".

Po trzyletnim internowaniu (jako byłego oficera austriackiego) w Moskwie wraca do Warszawy. Rozpoczyna intensywną działalność dydaktyczna. Wykłada na Kursach Odbudowy, pracuje jako wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Wydziale Budownictwa Szkolnego prowadzi prace zmierzające do rozbudowy sieci szkolnej opracowując typowy projekt taniego, ale funkcjonalnego budynku szkolnego. Pozwoliło to na realizację budowy setek szkół rocznie.

W tym czasie Z. Mączeński projektuje i prowadzi budowy wielu budynków mieszkalnych; m.in. dla J. Wedla, kościołów, szkół. Bierze udział i zdobywa nagrody w wielu konkursach na budynki użyteczności publicznej: Muzeum Narodowego, Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (zrealizowany), Izby Przemysłowo-Handlowej (zrealizowany), Świątyni Opatrzności Bożej (I- e miejsce xxxix? Eqs equo z Bogdanem Pniewskim), Naczelnej Dyrekcji Kolei Państwowych i inne.

W okresie okupacji pracuje w Szkole Budowlanej i uczestniczy w tajnym nauczaniu na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Po wojnie prof. Mączeński pracuje w Biurze Odbudowy Stolicy, jest przewodniczącym Prymasowskiej Rady Odbudowy Kościołów. Realizuje w ostatnią pracę architektoniczną - odbudowę i rozbudowę Banku Handlowego.

Od 1945 roku jest profesorem Zwyczajnym Politechniki Warszawskiej. W 1945-46 prorektorem Politechniki i kilkakrotnie dziekanem Wydziału Architektury.

W 1956 zostaje członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Bardzo aktywnie działa w Komitecie Architektury, Urbanistyki i Budownictwa przy Wydziale IV PAN.

W uznaniu zasług na polu kształcenia młodzieży i ofiarności w kształtowaniu kierunków odbudowy w roku 1950 Politechnika Warszawska nadała mu stopień doktora honoris causa.

Prof. Zdzisław Mączeński oprócz współpracy z czasopismami fachowymi wydał w okresie międzywojennym dla studentów architektury podręcznik budownictwa. W 1956 roku wychodzi Poradnik Budowlany dla Architektów, którego 10 tysięczny nakład błyskawicznie się rozszedł. Wychodzi drugi nakład. Mimo upływu czasu, moda na budownictwo z cegły, drewniane konstrukcje dachu, kominki, nawiązywanie w budownictwie jednorodzinnym do przeszłości powoduje, że i dziś ta książka jest poszukiwana przez architektów. W 1956 roku ukazuje się Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Książka ta miała następnie reprint. Prof. Mączeński przygotował też pracę o historii materiałów budowlanych. Pierwszy tom poświęcony kamieniowi został przygotowany do druku, do drugiego obejmującego glinę i drewno został zebrany materiał.

Pracy nad trzytomowym w zamiarze dziełem Metryki materiałów budowlanych przeszkodziła niespodziewana śmierć 17.VI.1961 roku.

Źródło biografii:
Stowarzyszenie Wychowanków Technikum Budowlanego im. prof. arch. Zdzisława Mączeńskiego przy Technikum Budowlanym Nr 1, im. prof. Zdzisława Mączeńskiego, Warszawa, ul. Górnośląska 31
http://www.budowlanka.org.pl/

Polecamy również opracowanie:

• Agarta Szmitkowska
  Zdzisłąw Mączeński - sylwetka architekta
  (plik PDF, 3,1 MB)