Dzieje miasta

Właściwie każdy, kto myśli o Warszawie, myśli w kategoriach przemiany. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że miasto ze swej istoty jest czymś zmiennym i że w każdym mieście możemy tę zmienność dostrzec. Oto cytat z Tadeusza Peipera "Zapisków o prawach poezji" z roku 1935: w całym kosmosie nie ma rzeczy tak zmiennej jak miasto, a rzecz tak zmienna nigdy nie da się ująć ostatecznie.

Tutaj zmiany zachodziły tak gwałtownie i w sposób tak różniący się od zmian przestrzeni w innych miastach, że o przemianie, a raczej o przemianach Warszawy trzeba myśleć osobno. W każdym miejscu Warszawy może się zacząć historia nakładających się pamięci warszawskich.

Warszawa jest dziwnym miejscem, w którym pamięć wydaje się czymś bardziej "względnym" niż w innych miastach. Wydaje się, że działa tu ona tak jak te obrazki złożone z kropek i fal, na których powierzchni widzi się jedno, a po wpatrzeniu się, co innego. A i to nie wszystkim się pokazuje i nie zawsze. W zależności od patrzącego Warszawa zmienia swą postać. Nie tylko z banalnego powodu, że każdy patrzy inaczej, ale i dlatego, że w samym mieście kryje się zdolność wielokrotnej przemiany.