Klimat

Leżąca w strefie ścierania się wpływów atlantyckich i kontynentalnych Warszawa częściej ulega oddziaływaniu mas powietrza z zachodu. Powietrze polarno-morskie (z szerokości umiarkowanych) pojawia się tu przez prawie 2/3 roku. Masy kontynentalne wykazują wyraźnie mniejszą frekwencję (22 %). Wtargnięć bardzo mroźnego powietrza arktycznego jest niewiele (10 %), jeszcze rzadziej pojawia się gorące i raczej suche powietrze zwrotnikowe. Klimatyczną osobliwością środkowej Polski, a więc i Warszawy, są chłodne dni na wiosnę (zimni ogrodnicy), kiedy dociera do nas powietrze arktyczne oraz ciepłe i słoneczne "babie lato"wywołane przez masy zwrotnikowe.

W Warszawie odnotowuje się około 1600 godzin ze słońcem w ciągu roku. To mniej niż w większości innych stolic Europy. Najbardziej słoneczne są czerwiec i lipiec.

Warszawa jest jednym z niewielu miast, gdzie pomiary meteorologiczne zaczęto ponad 300 lat temu, tzn. w XVII stuleciu. Już w 1655 roku w ramach tzw. sieci florentyńskiej dokonywano tu obserwacji temperatury powietrza. Regularne pomiary miały miejsce za czasów nadwornego fizyka króla Stanisława Augusta, J.W. Bystrzyckiego a następnie Antoniego Magiera (przełom XVIII i XIX w). Pozwala to na zestawienie podstawowych danych o klimacie Warszawy za okres 200-letni.

Średnia temperatura w mieście przekracza nieco 8° C, przy przeciętnie najchłodniejszym styczniu (–3° C) i najcieplejszym lipcu (19° C). Najwyższą temperaturę zanotowano w sierpniu 1943 roku (37° C) a najniższą w lutym 1929 roku (–33° C).

Opady atmosferyczne są w Warszawie raczej niskie, osiągając (po korekcie pomiaru do wartości rzeczywistych) 600-660 mm. Przy 68-procentowym średnim pokryciu nieba chmurami jest to niewiele. Najwięcej opadów notowano w lipcu, najmniej w marcu. Obserwuje się średnio 22 dni w roku z burzą oraz około 60 dni z pokrywą śnieżną. Statystyki nie odnotowały szczególnie gwałtownych ulew, nigdy jeszcze opad całodobowy nie przekroczył 100 mm.

Ciekawe są efekty mezoklimatyczne wywołane obecnością dużego miasta. Zabudowa, odmienne warunki obiegu wody, zanieczyszczenia powietrza oraz sztuczne ciepło powodują zmiany we wszystkich parametrach meteorologicznych. Charakterystyczne jest pojawienie się zwiększonej strefy opadów po stronie zawietrznej (praskiej) oraz zjawisko tzw. wyspy ciepła – obszaru o podwyższonej temperaturze powietrza obejmującego centralne dzielnice. Latem jest tu cieplej o ok. 1° C, zimą o 0,6° C. W szczególnych przypadkach, gdy wymiana powietrza z terenami pozamiejskimi jest osłabiona, różnica pomiędzy centrum a peryferiami sięga paru stopni. W centrum stolicy jest pochmurniej, bardziej sucho i mniej wietrznie. Cechy powyższe są znane także z innych dużych miast, ale nie wszystkie centra miejskie mają tak zróżnicowane warunki lokalne wywołane wspomnianą wyżej specyficzną cyrkulacją miejscową, zwłaszcza wymuszoną obecnością doliny Wisły. Najmniej korzystne klimatycznie są tereny podskarpowe, najlepsze – otwarte dzielnice ulokowane nad skarpą w sąsiedztwie tzw. klinów napowietrzających skojarzonych z pasmami warszawskiej zieleni miejskiej i podmiejskiej.

Dolina Wisły jest naturalnym klimatyzatorem Warszawy. W lecie tędy napływa do stolicy chłodniejsze i czystsze powietrze z północnego zachodu, częściowo wzbogacone w wilgoć znad Kampinosu; zimą, kiedy przeważają wiatry południowo-zachodnie, dolina steruje ich ruchem ku północy.