Jerzy S. Majewski, Gazeta Wyborcza, 11-12-2005

"Romans ekonomiczny" nie jest kolejną publikacją "Harlequina". To opowieść o dziejach legendarnego Domu Towarowego Braci Jabłkowskich wydana nakładem Iskier. Promocja dziś - o 17 w Klubie Księgarza na Rynku Starego Miasta 22/24.

To już drugie wydanie książki. Po raz pierwszy ukazała się on jesienią 1980 r. Firma Braci Jabłkowskich odebrana właścicielom w 1950 r. była wtedy jedynie historią. W Domu Towarowym przy Brackiej 25 działał smętny dom buta. Nadal jednak żyła legenda. Nie znam rodowitego warszawiaka, który nazywałby wówczas budynek inaczej jak domem Dom Braci Jabłkowskich. Nazwa ta funkcjonuje nadal, choć teraz mieści się tu księgarnia Trafic.

25 lat temu książka napisana przez Feliksa Jabłkowskiego, ostatniego dyrektora naczelnego firmy (zmarłego w 1984 r.), była jak bajeczna podróż w przeszłość. W latach międzywojennych firma przeżywała złoty okres. - Iść do Jabłkowskich, to była atrakcja! - wzdychają do dziś starsi warszawiacy. Każdy mógł znaleźć tu coś dla siebie.

Teraz w nowym wydaniu książki czytamy o tym, o czym nie mogliśmy 25 lat temu. To takie postawienie kropki nad i. Rankiem 15 maja 1950 r. do budynku wkroczyli funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa. Aresztowali zarząd firmy, a domem towarowym zajęli się urzędnicy spisujący majątek. Co cenniejsze przedmioty wyceniano po śmiesznie niskich cenach i sprzedawano członkom komisji. Meble jako "drewno opałowe" odstępowano po 3 zł za kilogram!

Firma Braci Jabłkowskich to warszawski fenomen. Odrodziła się po latach i dziś znowu istnieje, a jej spadkobiercy są na najlepszej drodze do odzyskania budynku przy Brackiej. Ale sukces Braci Jabłkowskich ilustruje szerszy problem. Pokazuje, że reprywatyzacja była szansą na uratowanie choćby części dawnych firm warszawskich. Państwo sprzedawało zrabowane przedsiębiorstwa nomenklaturze i przypadkowym inwestorom. Gdyby zwracało je dawnym właścicielem, być może Norblin nadal produkowałby platery, a Schiele piwo.

Feliks Jabłkowski, Romans Ekonomiczny, wyd. Iskry, Warszawa 2005, cena 50 zł.

dodał/a: Piotr Kotkowski

źródło: gazeta.pl