Banki

Bank Polski przy ul. Bielańskiej (fot. ze zbiorów Lecha Królikowskiego)

Rok 1794 przyniósł pierwsze polskie doświadczenie w dziedzinie emisji pieniądza papierowego. Powołana do życia przez władze powstania kościuszkowskiego Dyrekcja Biletów Skarbowych mieściła się w Pałacu Raczyńskich przy ulicy Długiej.

W pierwszej połowie XIX wieku powoli odbudowywała się sieć silnych domów bankowych. W 1808 roku powstał dom bankowy Samuela Antoniego Fraenkla, w 1817 – Aleksandra Wertheima, w 1820 Samuela Leopolda Kronenberga, w 1822 Matiasa Rosena. W 1825 roku utworzono Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. Powstało ono z inicjatywy ks. Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego Ministra Skarbu Królestwa Polskiego i reformatora polskiej gospodarki. TKZ było stowarzyszeniem właścicieli ziemskich z siedzibą w Warszawie, powołanym w celu udzielania długoterminowych kredytów hipotecznych posiadaczom dużej własności rolnej na rozwój ich gospodarstw. W 1828 roku, również z inicjatywy Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, powołano Bank Polski. Była to instytucja emisyjna oraz bank publiczny, który kredytował głównie rozwój przemysłu, zwłaszcza w Zagłębiu Staropolskim. W tym czasie centrum finansów warszawskich przesunęło się w okolice placu Bankowego, gdzie mieścił się Bank Polski. Dzielił on siedzibę z utworzoną w 1817 roku Giełdą Warszawską. Obok ulokowała się Rządowa Komisja Przychodów i Skarbu. Pobliska ulica Rymarska pozostała adresem Ministerstwa Skarbu aż do 1939 roku. Dalsze losy Banku Polskiego były pochodną dziejów Królestwa Kongresowego. Stopniowo rusyfikowany, w 1885 roku został przekształcony w oddział warszawski rosyjskiego Banku Państwa. Na początku XX wieku przeniósł się on do nowej siedziby przy ulicy Bielańskiej. […]

W Warszawie mają swoje placówki najbardziej znane w Europie i na świecie banki – jeśli nie w formie osobnego banku czy oddziału to przynajmniej biura przedstawicielskiego.

Nowe banki zaczęły też oddziaływać na architekturę Warszawy. Dzięki inicjatywie dwóch banków – Banku Rozwoju Eksportu (obecnie BRE Banku) oraz Citibanku – odbudowano budynek ratusza na placu Teatralnym, gdzie oba te banki ulokowały swoje centrale. Swoją centralę zbudowała od podstaw Powszechna Kasa Oszczędności przy zbiegu ul. Puławskiej i Goworka, w ogromnym budynku, który dominuje nad tym fragmentem panoramy Warszawy.